معرفت الله در نهج البلاغه

نویسندگان

مهدی عبداللهی

استادیار گروه فلسفه علوم انسانی اسلامی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران معصومه حاجی مقصودی

دانشجوی دکتری علوم و معارف نهج البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث قم

چکیده

شناخت خداوند و اطلاع از اوصاف خداوند به اندازه توان بشری یکی از اموری است که در آموزه­های دینی سفارش شده است و خداوند نیز راه­هایی را برای شناخت خود قرار داده است؛ بنابراین برای انسان قابلیت معرفت الهی وجود دارد و حتی از جایگاه بلندی هم در معرفت دینی برخوردار است. شناخت خداوند به دو گونه حصولی و حضوری قابل تصویر است. انسان می­تواند نسبت به ذات و صفات خداوند، شناخت حضوری داشته باشد؛ اما علم حصولی، انسان را به ذات خداوند رهنمون نمی­شود و از سویی شناخت محدود خدا، نیازمند ابزاری است و قلمرو هر یک از این ابزارها هم محدود است. پژوهش حاضر درصدد است که با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مفهوم معرفت­الله، جایگاه شناخت خداوند در معرفت دینی، اقسام معرفت­الله، میزان توانایی ابزار شناخت حصولی اعمّ از حسّ، عقل محض، تجربه و نقل در معرفت­الله، محدوده دسترسی انسان به شناخت خداوند، علت عدم معرفت انسان به کنه ذات خداوند، کمال شناخت خداوند و وظیفه انسان در برابر شناخت خدا و عظمت او از دیدگاه امام علی­(ع) در نهج البلاغه بپردازد. نتایج پژوهش نشان می­دهد که خداشناسی فطری به صورت تشکیکی برای انسان­ها وجود دارد. علم حصولی نیز به دلیل محدود بودن ابزار حس، عقل، تجربه و نقل محدود است و نمی‏توان با هستی محدود به کنه ذات و صفات نامحدود خدا رسید. کمال معرفت، تصدیق خداست. وظیفه انسان بعد از حصول معرفت، طاعت خدا، خشیت از کیفر، شفقت از خشم و بزرگ نشمردن خود در برابر عظمت حق است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

معرفت کشفی در نهج البلاغه

معرفت مجموعه آگاهی های آدمی است که همواره متعلق به امری غیر از خود است؛ جز در یک مورد، یعنی معرفت های عرفانی که ورای حیث التفاتی اند؛ معرفت های آدمی یا حسی اند و یا مفهومی؛ اما دسته ای از معارف وجود دارند که از آنها می توان با عنوان معرفت های کشفی یاد کرد که بدون توجه به حیث التفاتی و بدون داشتن مصداقی در درون و بیرون، تحقق می یابند که همان معرفت های عرفانی اند. در این مقاله سعی شده است کمّ و کی...

متن کامل

قضاوت در نهج البلاغه

در این مقاله سعی شده به برخی از الگوهای رفتاری آن یگانه بشریت باب علم نبی پدر بزرگوار امامان معصوم تنها مدافع پیامبر (ص) نابود کننده خط کفر و شرک اول حافظ و جامع قرآن ، قرآن مجسم حضرت علی (ع) پیرامون مسئله قضاوت و داوری آنچنان که از نهج البلاغه برداشت می شود پرداخته شود . مباحث ارزشمند نهج البلاغه که نورانی و نور نور است مطالبی که از نظر کاربردی مهم و سرنوشت سازند چون نه تنها فقط جنبه نظری ندار...

متن کامل

قرآن در نهج البلاغه

انسان کامل قرآن مجسم و تکوینی است، هموست که می تواند حقیقت قران رابه صورت کامل معرفی کند. معصومان، یکی از آنان امیرالمؤمنین (ع) انسان های کاملند. بنابراین امام علی (ع) سزاوارترین فرد برای معرفی قرآن کریم است. در نهج البلاغه قرآن به عنوان کتابی توصیف شده که گویای نظام فاعلی وغایی جهان است. بر این اساس جهان تجلی عینی خداست، همان طورکه معرفت خدا تجلی علمی خداست. غایت تجلی خدا ذات اوست. از دیدگاه ...

متن کامل

خوانش بینامتنی مفهوم "یقظه " در نهج البلاغه و تعالیم عرفانی امام خمینی (رحمت الله علیه)

توجه به عرفان عملی ، زمینه سازی برای سیر الی الله و وسعت بخشیدن به آموزه­های آن ، از اهداف تعلیم و تربیت اسلامی به شمار می آید . با توجه به آنکه آموزه­های عرفانی نهج­ البلاغه تأثیر قابل توجهی بر اندیشمندان مسلمان متأخر، نظیر امام خمینی (ره) داشته است، عنایت به چگونگی و میزان تأثیر پذیری امام خمینی از کلام امیرالمؤمنین علی7 در نهج البلاغه و از آن جمله مفهوم "یقظه" که یکی از مراحل ابتدایی عرفان ع...

متن کامل

ابعاد تعین اجتماعی معرفت در نهج البلاغه

چکیده مسئله ما، درحقیقت، « تعیّن اجتماعی معرفت از منظر نهج البلاغه» است. محتوای اصلی این عبارت، پرسش از تاثّر و تشخّصی است که معرفت های مختلف از عوامل اجتماعی می پذیرد و، به نظر ما، در سخنان حضرت امیر(ع) بدان اشاره شده است. به کمک روش شناسی بنیادین، تحلیل محتوای کیفی و نظریه زمینه ای، از دلالت ها و التزامات کلمات نهج البلاغه در زمینه هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و جامعه شناسی در راستای س...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشنامه نهج البلاغه

جلد ۴، شماره ۱۶، صفحات ۹۵-۱۱۲

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023